* NATO u krijua nga 12 vende nga Evropa dhe Amerika e Veriut më 4 prill 1949.
* Që atëherë, 20 vende të tjera i janë bashkuar NATO-s përmes 10 raundeve të zgjerimit (në 1952, 1955, 1982, 1999, 2004, 2009, 2017, 2020, 2023 dhe 2024).
Më 4 prill 1949, Ministrat e Jashtëm nga 12 vende nënshkruan Traktatin e Atlantikut të Veriut (i njohur gjithashtu si Traktati i Uashingtonit) në Auditoriumin e Departamentit në Uashington, D.C.
Vendet anëtare themeluese të NATO-s ishin: Belgjika, Kanadaja, Danimarka, Franca, Islanda, Italia, Luksemburgu, Holanda, Norvegjia, Portugalia, Mbretëria e Bashkuar dhe Shtetet e Bashkuara.
Brenda pesë muajve pas ceremonisë së nënshkrimit, Traktati u ratifikua nga parlamentet e të 12 vendeve, duke vulosur anëtarësimin e tyre.
12 nënshkruesit
Disa nga ministrat e jashtëm që nënshkruan Traktatin u përfshinë shumë në punën e NATO-s në një fazë të mëvonshme të karrierës së tyre:
* Belgjika: M. Paul-Henri Spaak shërbeu si Sekretar i Përgjithshëm i NATO-s nga viti 1957 deri në 1961.
* Kanada: Z. Lester B. Pearson negocioi Traktatin dhe ishte një nga “Tre Burrat e Urtë” që hartoi raportin mbi bashkëpunimin joushtarak në NATO, botuar në vitin 1956 pas krizës së Suezit.
* Danimarka: Z. Gustav Rasmussen
* Franca: M. Robert Schuman ishte një arkitekt kryesor i institucioneve evropiane, i cili gjithashtu inicioi idenë e një Komuniteti Evropian të Mbrojtjes.
* Islanda: Z. Bjarni Benediktsson
* Itali: Konti Carlo Sforza
* Luksemburg: M. Joseph Bech
* Holandë: Dr D.U. Stikker shërbeu si Sekretar i Përgjithshëm i NATO-s nga viti 1961 deri në 1964.
* Norvegjia: Z. Halvard M. Lange ishte një nga “Tre Burrat e Urtë” që hartoi raportin mbi bashkëpunimin joushtarak në NATO.
* Portugali: Dr José Caeiro da Matta
* Mbretëria e Bashkuar: Z. Ernest Bevin ishte shtytësi kryesor i krijimit të NATO-s dhe, si Sekretar i Jashtëm nga viti 1945 deri në 1951, ai mori pjesë në takimet e para formuese të Këshillit të Atlantikut të Veriut.
* Shtetet e Bashkuara: Z. Dean Acheson mori pjesë dhe kryesoi mbledhjet e Këshillit të Atlantikut të Veriut, i cili ishte veçanërisht i rëndësishëm përpara krijimit të pozitës së Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s në 1952.
Fleksibiliteti i anëtarësimit në NATO
Me nënshkrimin e Traktatit, vendet angazhohen vullnetarisht për të marrë pjesë në konsultimet politike dhe aktivitetet ushtarake të Organizatës. Edhe pse çdo nënshkrues i Traktatit të Atlantikut të Veriut i nënshtrohet detyrimeve të Traktatit, mbetet një shkallë e caktuar fleksibiliteti, i cili i lejon anëtarët të zgjedhin se si do të marrin pjesë. Anëtarësimi i Islandës dhe Francës, për shembull, ilustrojnë këtë pikë.
Tre vjet pas nënshkrimit të Traktatit të Uashingtonit, më 18 shkurt 1952, Greqia dhe Turqia u bashkuan me NATO-n. Kjo i mundësoi NATO-s të përforconte krahun e saj jugor.
Në një kohë kur ekzistonte frika e zgjerimit komunist në të gjithë Evropën dhe pjesë të tjera të botës (për shembull, mbështetja sovjetike për pushtimin e Koresë së Veriut në Korenë e Jugut në vitin 1950), shtrirja e sigurisë në Evropën Juglindore ishte strategjikisht e rëndësishme. Jo vetëm që anëtarësimi në NATO frenoi ndikimin komunist në Greqi – një vend që po shërohej nga lufta civile – por gjithashtu e çliroi Turqinë nga presioni sovjetik për akses në rrugët kryesore strategjike detare.
2009 futet Shqipëria dhe Kroacia
Kur ishin partnerë, Shqipëria dhe Kroacia punuan me NATO-n në një gamë të gjerë fushash, me theks të veçantë në reformën e sektorit të mbrojtjes dhe sigurisë, si dhe mbështetjen për reformën më të gjerë demokratike dhe institucionale.
Shqipëria kishte marrë pjesë në MAP që nga fillimi i saj në 1999 dhe Kroacia iu bashkua në 2002. Në korrik 2008, të dyja nënshkruan Protokollet e Anëtarësimit dhe u bënë anëtarë zyrtarë të Aleancës më 1 prill 2009.
Anëtarësimi i fundit:
Suedia ndoqi një rrugë të ngjashme për anëtarësimin në NATO si Finlanda: iu bashkua programit të Partneritetit për Paqe në 1994, duke kontribuar gjerësisht në aktivitetet e NATO-s si një partner i ngushtë për gati tre dekada dhe duke ndryshuar politikën e saj të mos-angazhimit ushtarak pas pushtimit të plotë të Rusisë. Ukraina në 2022.
Krahas Finlandës, Suedia dorëzoi letrën e saj zyrtare të aplikimit më 18 maj 2022; mori ftesën për t’u bërë anëtare e NATO-s nga Udhëheqësit Aleat në Samitin e Madridit më 29 qershor; përfundoi bisedimet e pranimit më 4 korrik; dhe u bë një i ftuar zyrtar më 5 korrik, kur Aleatët nënshkruan Protokollet e Aderimit për të dy vendet.
Gjatë muajve në vijim, të gjithë aleatët e NATO-s ratifikuan Protokollin e Aderimit të Suedisë sipas procedurave të tyre kombëtare. Suedia depozitoi Instrumentin e saj të Aderimit në Traktatin e Atlantikut të Veriut më 7 mars 2024, duke u bërë vendi i 32-të anëtar i NATO-s.
