Në një ditë si sot dhe pikërisht më 14 janar 1822, lindi “Gutenbergu i shqiptarëve”, Jani Vreto. Mësimet i ndoqi në një shkollë greke në Vurban afër Konicës, kurse nga vjetët 1843-1847 ndoqi gjimnazin e mirënjohur Zosimea në Janinë. Vretoja i ri ndërtoi adhurim të përjetshëm për kulturën helene. Më 1854 u shpërngul në Konstandinopojë, ku i ati merrej me tregti. U kthye në Korçë dhe vijoi tregtitë pranë vendlindjes, por një nga zjarret që shkrumboi gjithë Pazarin e Korçës e la të falimentuar, ndaj u kthye sërish në Stamboll. Botimi i parë i Vretos ishte “Gramatikë e greqishtes së folur në gjuhën shqipe” (1866). Në vjeshtën e vitit 1877 u bë anëtar themelues i Komitetit qendror për mbrojtjen e të drejtave të kombësisë shqiptare dhe punoi aktivisht për përmbushjen e qëllimeve të tij. Në fillim të vitit 1879 u caktua anëtar i komisionit të ngritur nga Komiteti qendror për të vendosur për alfabetin përfundimtar të shqipes. Më 1879 komisioni botoi “Allfabetare e gluhësë shqip”, disa pjesë të së cilës u shkruan nga Vretoja, sidomos një shkrim me titullin “Udhë e të shkruarit të gluhësë shqip”. Vretoja ishte autor i Kanonizmës së shoqërisë. Në verë të vitit 1881, Vretoja shkoi në Bukuresht që të zgjonte interesimin për lëvizjen kombëtare ndër shumë shqiptarë. Në dhjetor 1884 ai bashkëpunoi për themelimin e shoqërisë Drita të Bukureshtit dhe shërbeu si sekretar i saj. Vetëm në vitin e parë të punës dolën dhjetë libra të tillë, duke përfshirë dy libra të Vretos: “Mirëvetija” (Bukuresht 1886), dhe “Numeratoreja”, (Bukuresht 1886). Bashkëngjitur, thirrje e Vretos, si anëtar i shoqërisë së Stambollit, drejtuar shqiptarëve mbi ndihmën e nevojshme për botimin e një gramatike dhe të një fjalori shqip, alfabeti për gjuhën shqipe i Vretos, si edhe biografia e tij shkruar nga Sotir Kolea.
