Më 13 qershor 1920, Avni Rustemi vret Esad Pashën në Paris kur ky i fundit po dilte nga Hotel Continental. Esad Pasha u varros në Varrezat Ushtarake Serbe të kryeqytetit francez, pasi qëndroi për një kohë të gjatë i pavarrosur në morg.
Esad Pasha lindi në 1863 në Tiranë, i biri i Ali Bej Toptanit dhe Vasfije Alizotit. Gjatë sundimit osman, Toptani shërbeu si kajmakam dhe komandonte xhandarmërinë në Tiranë. Në vitin 1908, pasi kishte shërbyer si komandant xhandarmërie në Janinë, u bashkua me xhonturqit dhe u bë deputet i parlamentit osman si deputet i Durrësit.
Pas incidentit të 31 marsit, më 27 prill 1909, katër anëtarë të CUP shkuan për të informuar sulltanin Abdul Hamid II për rrëzimin e tij nga froni, ku Toptani ishte lajmëtari kryesor duke thënë “kombi ju ka rrëzuar”. Si rrjedhim, fokusi i tërbimit të sulltanit ishte ndaj Toptanit, të cilin Abdul Hamidi II mendonte se e kishte tradhtuar. Sulltani e quajti atë si një “njeri të lig”, duke qenë se familja e gjerë Toptani kishte përfituar nga patronazhi i Perandorisë Otomane për të fituar privilegje dhe poste kyçe në qeverinë osmane.
Toptani bashkëpunoi me Lidhjen Ballkanike pas Luftërave Ballkanike dhe krijoi një shtet në Shqipërinë e Mesme, me qendër në Durrës, i quajtur Republika e Shqipërisë së Mesme.
Ai ishte i vetmi person në Shqipëri që kishte një ushtri të pavarur dhe u përpoq të rrëmbente sa më shumë territore nga vendi për interesat e tij.
Toptani që e paraqiste Ismail Qemalin si agjent grek, ngriti një qeveri rivale të tijën në Durrës, të quajtur Republika e Shqipërisë së Mesme. Zyrtarisht Serbia njëkohësisht ndihmoi një sërë krerësh të tjerë të vegjël të fiseve që i rezistuan qeverisë së Ismail Qemalit, duke i drejtuar ata drejt bashkëpunimit me Esad Pashën.
Më 30 janar 1913, Hasan Riza Pasha, komandant i Shkodrës, u zu në pritë dhe u vra nga njerëz të panjohur të maskuar si gra, që mendohej se ishin Osman Bali dhe Mehmet Kavaja, dy oficerë shqiptarë të Essad Pashës. Riza Pasha donte të vazhdonte mbrojtjen e qytetit të rrethuar dhe pas vdekjes së tij Essad Pasha vazhdoi qëndresën e tij deri në prill 1913. Kalanë e Shkodrës ia dorëzoi Malit të Zi në prill 1913. Esad Pasha u lejua të largohej nga qyteti me ushtrinë e tij dhe të gjithë armatimin e tyre për t’u përfshirë në luftën për pushtet në Shqipërinë qendrore.
Esad Pasha duke u dorëzuar Shkodrën malazezëve.
Në fillim të Luftës së Parë Botërore, Toptani udhëtoi për në Nish, Mbretëria e Serbisë, ku ai dhe kryeministri serb Nikola Pashiq nënshkruan Traktatin e fshehtë të Aleancës Serbo-Shqiptare më 17 shtator 1914.
Në fund të vitit 1914, Esad bie në marrëveshje fshehurazi me qeverinë greke për të mbështetur aneksimin e provincave jugore, të njohura nga grekët si Vorio Epiri, në Mbretërinë e Greqisë. Gjatë tërheqjes së ushtrisë serbe nëpër Shqipëri në vitin 1915, trupat nën komandën e Toptanit i dhanë mbështetje dhe mbrojtje kolonës serbe aty ku ishte e mundur.
Esad Pasha në Selanik “kalon” Vorio Epirin në Greqi.
Në vitet e ardhshme, Esad Pasha qëndroi në Paris, duke u përpjekur të organizonte njohjen e Shqipërisë nga Fuqitë e Mëdha dhe të refuzonte paktin e fshehtë të Londrës, që planifikonte ndarjen e Shqipërisë. Gjatë kësaj kohe Tirana dhe pjesa më e madhe e Shqipërisë qendrore kontrolloheshin nga komandanti i tij në terren, Osman Bali dhe këshilltari i tij më i besuar Ramazan Biba, anëtar i një familjeje të shquar tiranase.
