Dita e Luanit synon të rrisë ndërgjegjësimin për gjahtarin madhështor, macen e fundit, mbretin e xhunglës, kotelen e madhe me gëzof… Hmm, duhet ta kishim lënë në “mbretin e xhunglës”?!
Historia
Kjo festë e krijesës më të bukur dhe më të frikshme të mbretërisë së kafshëve u themelua nga Big Cat Rescue, streha më e madhe e akredituar në botë e dedikuar për macet e mëdha. 10 gushti është një ditë kur njerëzit mblidhen nga e gjithë bota për t’i kushtuar respekt luanit të fuqishëm në sa më shumë mënyra që të jetë e mundur.
Por numri i luanëve ka rënë në mënyrë dramatike deri në pikën ku speciet duhet të vendosen në listën e rrezikuar, ashtu si kushëriri i tij më i madh, tigri.
Dita Botërore e Luanëve është ideja e bashkëthemeluesve Dereck dhe Beverly Joubert, një ekip burrë e grua me pasion për macet e mëdha. Ata filluan iniciativën në vitin 2013, duke bashkuar të dyja organizatat, National Geographic dhe Big Cat Initiative, nën një flamur të vetëm për të mbrojtur macet e mëdha të mbetura që jetojnë në të egra.
Luanët – me emrin shkencor Panthera leo – janë macja e dytë më e madhe në botë, menjëherë pas tigrit aziatik. Këto krijesa të mëdha, që peshojnë midis 150 dhe 200 kg, kanë ndezur imagjinatën popullore për shekuj, duke frymëzuar frikë përmes shpejtësisë dhe fuqisë së tyre muskulore.
Tre milionë vjet më parë, luanët lëviznin në të gjithë Afrikën dhe superkontinentin Euroaziatik. Por sot me ndryshimet në mjedisin natyror hapësira e tyre është reduktuar kryesisht në Afrikë dhe pjesë të zgjedhura të Azisë.
Sipas Unionit Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës, luanët janë një specie “e cënueshme”, që do të thotë se numri i tyre mund dhe duhet të jetë më i lartë. Aktualisht, studiuesit vlerësojnë se në planetin Tokë kanë mbetur nga 30,000 deri në 100,000 luanë. Pa ndërhyrje të konsiderueshme, ekziston mundësia që ata të mund të gjenden në listën e rrezikuar së bashku me speciet e tjera më të rrezikuara nga zhdukja.
Këto kafshë gjigante janë ndër speciet më të mëdha tokësore në botë dhe me një reputacion si askush tjetër. Do të ishte një humbje tragjike për natyrën dhe njerëzimin nëse speciet do të zhdukeshin tërësisht nga mjedisi natyror.
Kërcënimet kundër luanëve, megjithatë, janë shumë reale. Ata përballen me spektrin e dyfishtë të “gjuetisë së trofeve” gjithnjë e më popullore dhe inkursionit njerëzor në tokat e tyre të egra tradicionale. Një reduktim i ushqimit i kombinuar me turizmin e gjuetisë po i bën ata më të cenueshëm çdo vit që kalon. Gjatë katër dekadave të fundit, popullsia e luanëve ra me pesëdhjetë për qind.
Prandaj, Dita Botërore e Luanit ka tre objektiva. E para është rritja e ndërgjegjësimit për gjendjen e rëndë të luanit dhe problemet me të cilat përballet speciet në natyrë. E dyta është gjetja e mënyrave për të mbrojtur mjedisin natyror të maces së madhe, si krijimi i më shumë parqeve kombëtare dhe zvogëlimi i zonave në të cilat njerëzit mund të vendosen. Dhe e treta është të edukojë njerëzit që jetojnë pranë maceve të egra mbi rreziqet dhe si të mbrohen. Njerëzit dhe speciet e mëdha si macet mund të jetojnë në harmoni së bashku, por vetëm nëse e kuptojnë se si ta bëjnë këtë.
