124 Vjet Skënder Petro Nini Luarasi

Në një ditë si sot dhe pikërisht më 19 janar 1900
u lind në Luaras të Kolonjës Skënder Petro Luarasi, studiues, shkrimtar dhe veprimtar antifashist shqiptar.
Ishte djali i patriotit shqiptar Petro Nini Luarasi, pasardhës i familjes Kostallari dhe Lino Sevo.

Ndonëse Petro Luarasi ishte protestant, ai e quajti djalin e tij Skënder për nder të Heroit Kombëtar Shqiptar, Skënderbeut. Kumbari ishte poeti Naim Frashëri.

Luarasi i kreu studimet e para në shkollat shqipe të Negovanit dhe Korçës (1909–1911). Pas vdekjes së të atit nga helmimi, ai u dërgua në Kolegjin Robert të Stambollit (1912–1913). Luarasi do të vazhdonte studimet në Easton Academy në SHBA (1914–1916), International College në Springfield, MA në SHBA (1916–1918), Classis Gymnsium në Freistadt, Austri, (1922–1926) dhe u diplomua në Fakultetin Filologjik në Universiteti i Vjenës, Austri në vitin 1930. Gjatë kthimit në Shqipëri (1920–1922) punoi si mësues në shkollat e hapura nga Kryqi i Kuq Amerikan në rrethin e Elbasanit. Luarasi e filloi veprimtarinë letrare që në vitin 1917. Gjatë viteve 30 do të dallohej si mësues, kritik, gazetar, përkthyes, dramaturg, si dhe regjisor e bashkëpunëtor i disa periodikëve të shtypit. Ka qenë kryeredaktor i revistës Studenti (“Studenti”), 1920 në SHBA, Djalëria (“Djalëria”), Austri, 1927–1928 dhe revistës Vullnetari i Lirisë (“Vullnetari i Lirisë”), Spanjë 1937, së bashku me Petro Markon. I fundit ishte një periodik 20 faqesh i vullnetarëve shqiptarë që merrnin pjesë në Luftën Civile të Spanjës si antifashistë. Gjatë viteve 1930–1936 Luarasi dha mësim në Shkollën Teknike të Tiranës, Vlorës dhe Shkodrës, derisa u nis në Spanjë për t’iu bashkuar Brigadave Ndërkombëtare. Ai ishte arrestuar dhe burgosur më parë nga regjimi zogist. Gjatë pushtimit italian dhe gjerman u arrestua dhe u internua në disa kampe përqendrimi, përfshirë Vernet, Gurs, St.Cyprien etj. Pas Luftës së Dytë Botërore, zgjidhet përfaqësues i qarkut të Kolonjës në Kuvendin e Shqipërisë (1945). Luarasi ishte një nga nismëtarët e themelimit të Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë dhe anëtar i presidiumit deri në nëntor 1949 kur u përjashtua për disa vite nga Lidhja për shkak të sjelljes së tij antikonformiste.

Deri në pension (1967) punoi si mësues dhe historian në Komisionin Shtetëror Pedagogjik, në shkollën e mesme Qemal Stafa, në Ndërmarrjen Botuese të Institutit të Shkencave, në Shkollën Pedagogjike, në Liceun Artistik “Jordan Misja” dhe në Fakultetin Histori, Gjuhë-Letërsi Universiteti i Tiranës, ku themeloi degën e gjuhës angleze. Deri në vitin 1992 veprimtaria e tij u fokusua në publicistikë, monografi, pjesë teatrale, studime historike e letrare. Luarasi u nderua me “Urdhrin e Flamurit” (1960) dhe “Nderi i Kombit” (1996) nga qeveria shqiptare me motivacionin “Për veprimtari të shquar patriotike, antifashiste, demokratike, letrare, edukative”.

Skënder Petro Nini Luarasi vdiq më 27 prill 1982. Emrin e tij e mbajnë disa shkolla në Shqipëri dhe Kosovë.