Përkujtojmë Kemal Ataturkun…

Në një ditë si kjo dhe pikërisht më 10 nëntor 1938 u nda nga jeta Mustafa Kemal Ataturk, një marshall,  burrë shteti revolucionar, autor dhe babai themelues i Republikës së Turqisë, duke shërbyer si presidenti i saj i parë nga viti 1923 deri në vdekjen e tij në 1938. Ai ndërmori reforma gjithëpërfshirëse progresive, të cilat e modernizuan Turqinë në një komb laik, industrializues. Ideologjikisht si sekularist dhe nacionalist, politikat dhe teoritë e tij socio-politike u bënë të njohura si Kemalizëm. Për shkak të arritjeve të tij ushtarake dhe politike, Ataturku konsiderohet si një nga udhëheqësit politikë më të rëndësishëm të shekullit të 20-të.
Ai lindi në Selanik më 1881.  Babai i tij Ali Riza mendohet të ketë qenë me origjinë shqiptare.
Ataturku u shqua për rolin e tij në sigurimin e fitores së turqve osmanë në Betejën e Galipolit gjatë Luftës së Parë Botërore. Pas humbjes së Perandorisë Osmane pas Luftës së Parë Botërore, ai udhëhoqi Lëvizjen Kombëtare Turke, duke krijuar një qeveri të përkohshme në kryeqytetin e sotëm turk Ankara, ai mundi forcat e dërguara nga aleatët, duke dalë kështu fitimtar nga ajo që më vonë u quajt Lufta Turke për Pavarësi. Më pas ai vazhdoi të shfuqizojë sulltanatin në 1922 dhe shpalli themelimin e Republikës Turke në vend të saj vitin e ardhshëm. Si president i Republikës së sapoformuar Turke, Ataturku nisi një program rigoroz të reformave politike, ekonomike dhe kulturore me qëllimin përfundimtar të ndërtimit të një shteti kombëtar modern, progresiv dhe laik. Ai e bëri arsimin fillor falas dhe të detyrueshëm, duke hapur mijëra shkolla të reja në të gjithë vendin. Ai prezantoi gjithashtu alfabetin turk me bazë latine, duke zëvendësuar alfabetin e vjetër turk osman. Gratë turke morën të drejta të barabarta civile dhe politike gjatë presidencës së Ataturkut. Në veçanti, grave u është dhënë e drejta e votës në zgjedhjet lokale me ligjin nr. 1580 më 3 prill 1930 dhe disa vite më vonë, në 1934, e drejta e plotë e votës universale. Parlamenti turk i dha atij mbiemrin Atatürk në vitin 1934, që do të thotë “Babai i turqve”, në njohje të rolit që ai luajti në ndërtimin e Republikës moderne Turke. Ai vdiq më 10 nëntor 1938 në Pallatin Dolmabahçe në Stamboll, në moshën 57 vjeçare dhe u nderua me funeral shtetëror.

 

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here