Krimeja përfaqëson një çështje shumë delikate në skenën ndërkombëtare, me një vlerë të thellë historike, shpesh pak të njohur. Dhe pikërisht për këtë samiti për Krimenë, u duk tepër sipërfaqësor dhe i nxituar, plot deklarata të zhurmshme, që bëjnë shumë pak edhe me vullnetin e popullit të Krimesë, një territor në të cilin kalojnë probleme komplekse dhe minoritete me mendime të kundërta.
Samiti i dytë i Platformës së Krimesë u mbajt dje në internet. Këtë vit morën pjesë mbi pesëdhjetë përfaqësues nga vendet e huaja. Ndër pjesëmarrësit, në veçanti, liderët e vendeve evropiane, aziatike, të Amerikës Latine dhe Afrikane, Komisioni Evropian dhe Këshilli i Evropës, NATO dhe përfaqësuesit e popullit tatar të Krimesë. Presidenti i Ukrainës hapi ngjarjen, e cila u hap në një Kiev krejtësisht të ndryshëm më 23 gusht 2021. Sot Ukraina, pas gjashtë muajsh lufte, kthehet të pretendojë atë copë toke, duke e lidhur ripushtimin e saj me skenarin e paqes, siç thuhet nga Zelensky. Ndërkohë këtij apeli i janë bashkuar edhe drejtues të tjerë. “BE nuk do ta njohë kurrë aneksimin e paligjshëm të Krimesë nga Rusia. Ne punojmë pa u lodhur me Ukrainën për të denoncuar shkeljet e të drejtave të njeriut, për të sjellë përgjegjësit para drejtësisë dhe për të mbështetur viktimat”, tha Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen.
Kryeministri italian Mario Draghi shtoi: “Shkurtin e kaluar, forcat ruse përdorën Krimenë për të nisur sulmin e tyre në rajonet e Ukrainës jugore, duke përfshirë Kherson. Ata vazhdojnë të përdorin Krimenë për të ushtruar presion ushtarak në zona të tjera, veçanërisht qytetet portuale të Mykolaiv dhe Odessa. Përballë përpjekjeve të Rusisë për të nënshtruar pjesë të tjera të territorit ukrainas, komuniteti ndërkombëtar nuk mund të kthehet në anën tjetër.
I të njëjtit mendim është edhe Erdogani turk, edhe nëse – po të shikojmë me vëmendje pozicionin e Krimesë – është e lehtë të kuptohet se synimet e tij sigurisht nuk janë të natyrës bamirëse. Portet e Krimesë, siç është evidente, në Detin e Zi ofrojnë akses të shpejtë në Mesdhe, Ballkan dhe Lindjen e Mesme dhe janë kërkuar nga shumica e perandorive, përfshirë ato romake, osmane, ruse, britanike, franceze dhe madje edhe Gjermaninë naziste. Rusia ka një bazë kyçe detare në Sevastopol (porti i dytë më i madh i Ukrainës), të cilin e “ka marrë me qira” nga Ukraina si pjesë e një marrëveshjeje para-ekzistuese midis Ukrainës dhe Rusisë, të nënshkruar në 1997. Sevastopol shërben si selia e flotës ruse të Detit të Zi dhe i jep Marinës Ruse qasje të drejtpërdrejtë në Mesdheun e lakmuar. Kjo është pika fillestare e pyetjes. A do të bëhet ndonjëherë Cari i Kremlinit, për Rusinë e sotme, ai që i dha sërish Krimesë, duke e kthyer orën në vitin 2014? E pamundur të besohet realisht dhe me një minimum njohurish në lidhje me programin Putinian.
Duhet mbajtur parasysh edhe një fakt tjetër. Pas rënies së Bashkimit Sovjetik në ’91, një disfatë e pësuar nga Putini ndërsa ai ishte jashtë vendit, Presidenti Yeltsin (kryeministri rus i atëhershëm) papritur nuk u përpoq të rimarrë Krimenë për Rusinë e tij, gjatë negociatave të famshme me ‘Ukrainën. Kështu Krimea u bë në mënyrë legjitime pjesë e Ukrainës së re të pavarur, e cila tani po feston përvjetorin e saj. Ky implikim historik, siç u përmend fillimisht nga Gaidar, më pas nga vajza e tij, e intervistuar për këto faqe, ishte pika vendimtare e prishjes së marrëdhënieve midis Putinit në zhvillim dhe mentorit të tij Yeltsin. Për Putinin, Krimea nuk është një avantazh, por një kumar historik. Nëse politika e tij do të kujdesej vërtet për pasuritë ekonomike të Rusisë, ai do ta kuptonte lehtësisht se kapitulli i Krimesë duhet të mbyllej në favor të Kievit. Disa analistë financiarë kanë vlerësuar se Krimea do t’i kushtojë Rusisë më shumë se 1% të rritjes së saj tashmë shumë të dobët ekonomike këtë vit.
